Braniewo

Współrzędne: 54°23" N 019°50" E

Braniewo
Herb Braniewa
Województwo	Warmińsko-Mazurskie
Powiat	braniewski
Gmina  - rodzaj	Braniewo miejska
Burmistrz	Henryk Mroziński
Powierzchnia	12,36 km
Położenie	54° 23" N 19° 50" E
Liczba mieszkańców   ( 2004 )  - liczba ludności  - gęstość	18 068 1461,8 os./km
Strefa numeracyjna (do 2005 )	55
Kod pocztowy	14-500
Tablice rejestracyjne	NBR
TERC10 ( TERYT )	6283502011
Urząd miejski 3 ul. Kościuszki 111 14-500 Braniewo tel. 55 243-29-28; faks 55 243-29-28
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Braniewo ( niem. Braunsberg ) to miasto gminne w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie braniewskim . W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa elbląskiego . Miasto położone jest na Równinie Warmińskiej , nad rzeką Pasłęką .

Według danych z 30 czerwca 2004 ² , miasto miało 18 068 mieszkańców.

Dane ogólne

Lokalny ośrodek przemysłowy; m.in. przemysł elektrotechniczny, skórzany, spożywczy (browar i mleczarnia). Miasto posiada stadninę koni, ogród botaniczny i zoologiczny.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002 ⁶ , Braniewo ma obszar 12,36 km, w tym:

• użytki rolne: 28%
• użytki leśne: 0%

Miasto stanowi 1,03% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004 ² :

Według danych z roku 2002 ⁶ , średni dochód na mieszkańca wynosił 1282,34 zł.

Historia

Widok Braniewa wg miedziorytu z 1684 r.

Colegium Hosianum

Miasto powstało ok. 1240 r. na miejscu dawnego staropruskiego grodu Brusebergue (wykształciło się wokół zamku krzyżackiego). W 1260 r. gród uległ całkowitemu zniszczeniu w wyniku II powstania pruskiego . W 1274 r. miasto Braunsberg (po polsku nazywane Brunsbergą ) zostało wzniesione ponownie i 1 kwietnia 1284 otrzymało z rąk biskupa Henryka Fleminga nową lokację na prawie lubeckim . W tym okresie był to ważny ośrodek handlowy. Braniewo już od XIV w. było członkiem Hanzy oraz jedynym warmińskim portem morskim. Było też pierwszą siedzibą biskupów warmińskich i kapituły warmińskiej (stolicą) Warmii (w 1370 r. przeniesiono do Ornety, a później do Lidzbarka . W latach 1342 - 1772 obok starej Brunsbergi istniało tzw. Nowe Miasto (również położone nad Pasłęką ). W latach 1466 - 1772 oba miasta znajdowały się w granicach Prus Królewskich (od 1569 Polski). Przed rozbiorami miało tu swą siedzibę słynne jezuickie Colegium Hosianum założone przez biskupa Stanisława Hozjusza w 1565 r.

W 1780 r. (po kasacie jezuitów) przekształcone przez władze pruskie w Gymnasium Academikum, a od 1818 r. w Liceum Hosianum, przemianowane w 1912 r. na Akademię Państwową. W czasach wojen szwedzkich miasto wielokrotnie niszczone i grabione z kosztowności, podupadło. W 1772 r. anektowane przez Prusy , zostało stolicą powiatu w prowincji Prusy Wschodnie (rejencja królewiecka ) oraz siedzibą garnizonu . Burzliwie się rozwijało (szkolnictwo, stocznia, drobny przemysł i rzemiosło ). Brunsberga i okolice pozostały katolicką wyspą w morzu pruskiego protestantyzmu. W 1852 r. to tutaj otwarto pierwszą w Prusach linię kolejową na odcinku Braniewo - Kwidzyn. W 1854 r. zbudowano w Braniewie synagogę , która istniała do 1938 r. W 1887 r. powstała Szkoła Rolnicza, pierwsza w Prusach Wschodnich . W 1945 r. Braniewo było zniszczone (w 85%) i splądrowane przez Armię Radziecką . Po II wojnie światowej nazwę miasta zmieniono na słowiańską Braniewo . W latach 1975 - 99 miasto było siedzibą urzędu gminy w północno-wschodniej części województwia elbląskiego , od 1999 należy do Warmii i Mazur jako powiat ziemski.

Zabytki

Bazylika mniejsza pw. św. Katarzyny

• Bazylika mniejsza pw. św. Katarzyny
• Sanktuarium Podwyższenia Krzyża Świętego
• Kaplica św. Rocha
• Budynek Colegium Hosianum
• Kościół św. Trójcy (obecnie cerkiew greckokatolicka)
• Kościół parafialny św. Antoniego (przed 1945 r. ewangelicki) z XIX w.
• Wieża bramna dawnego Zamku Biskupiego
• Hospicjum dla konwertytów
• Dom Szwajcarski
• Pozostałości obwarowań miejskich
• Domy na ul. Kościuszki z 3 ćw. w XIX, bez cech stylowych wzniesione na piwnicach z w. XVIII.
• spichlerz tzw. Mariacki z XVII w.

Patronka Braniewa

Patronką Braniewa jest błogosławiona Regina Protmann dzięki staraniom proboszcza Bazyliki Mniejszej pw. Św. Katarzyny, ks. Tadeusza Brandysa od 13 czerwca 1999 r. Tego samego dnia miasto nadało jednej z ulic imię Skweru bł. Reginy Protmann oraz kościół pw. Św. Katarzyny podniesiono do godności Bazyliki Mniejszej.

Transport

Dworzec kolejowy w Braniewie

Znaczny węzeł kolejowy i drogowy.

Linie kolejowe łączą Braniewo bezpośrednio z wieloma miastami (połączenia bezpośrednie):

• Braniewo - Bogaczewo - Elbląg - Tczew , tzw. Ostbahn
• Braniewo - Kaliningrad
• Braniewo - Olsztyn
• Braniewo - Elbląg przez Frombork (nieczynna od 1 kwietnia 2006 r.)

W mieście krzyżują się drogi krajowe oraz wojewódzkie:

• 22 Grzechotki - Braniewo - Gorzów Wielkopolski - Kostrzyn nad Odrą
• 54 Gronowo - Braniewo - Chruściel
• 504 Braniewo - Elbląg
• 507 Braniewo - Orneta - Dobre Miasto

Sport

• Zatoka Braniewo judo
• Zatoka Braniewo piłka nożna (IV liga Warmińsko-Mazurska)

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona miasta Braniewa
• Komercyjna strona miasta Braniewa
• Warmińsko - Mazurski Portal Regionalny - Braniewo
• Historia Braniewa
• Urząd Gminy Braniewo

• Mapy i zdjęcia satelitarne
  • Google Maps Braniewo
  • mapa w Mapquest ( en )

Zobacz w Wikiźródłach teksty Aktu lokacyjnego miasta Braniewa